mi sijelo e lipu ni lon ma pi kulupu dxwdəwʔabš.
tenpo ale la ona li lon ma ni. pona tawa ona.
ona li awen lon.
ni ale li pona a: soweli nasa Alesi, jan Pensa, ja Ke Tami, jan Tusen, jan Sepulon, selo Muna nanpa tu, wasoweli Awasi, jan Tepo, ilo Tani, jan Sonja, kijetesantakalu, sina.
open: o kama pona
tan selo Muna
mu mu mu! o kama pona tawa lipu monsuta namako ni. wile la ona li pana e pilin pi kijetesantakalu monsuta. pilin ni li seme? ken la ona li musi li monsuta lon tenpo sama. ken la ona li nasa nasa li pana e pilin pi ken sona ala. ken la ona li jo e monsuta e kijetesantakalu!
pini lipu la sina ken lukin e lawa kepeken e kon pi nimi nasa. sina wile sona e monsuta lon toki la ona kin li lon pini.
jan mute li pana e pali pona tawa lipu ni. sina ona la sina pona! pana pali li lon ala la lipu ni li ken ala. sina wile pana e pali tawa lipu monsuta, la o lukin: tenpo pana sin li open lon tenpo mun nanpa luka tu wan. wile mi la sina pana a!
mi awen lon tomo awen pi jan lawa Lipowema. sina lukin e tomo ni la, sina sona e ni: jan ala li jo e mani suli sama ona. tomo ni la, ale li pana e pilin pi wawa mute, e pilin pi mani ale.
monsi mi li lon supa suwi. taso noka mi li tawa wawa. luka mi li awen e poki pi majuna lukin kepeken wawa suli. selo pi poki ni li selo pi soweli nasa moli, li pimeja, li suwi ala. poki ni li pana e pilin ike tawa jan ale.
tenpo pi kama mi la, jan li lukin nasa e mi. jan pali ale en jan lawa ale li tawa weka tan mi. taso ona ale li ken ala sona e nasa len lon insa pi poki mi. mi pilin e ni: jan li pilin monsuta tan mi.
mi la, monsuta li kama tan sona lili. jan mute li toki e ni: jan Lipowema li ike. jan pi toki ike ni li sona ala e ale pi jan lawa mi.
tenpo pini lili la, mi lon tomo moli pi pakala lukin. mi alasa e poki ike lon nasin pi anpa ma. lon anpa ni la, mi ken kute e kalama pi kon ike mute. ona li luka e mi kepeken luka pimeja pi kon lukin. ona li pakala lili e selo mi, li toki e nimi wan taso: “ala”.
tenpo ni la, linja loje pimeja mute li lon selo mi. mi pilin ala e pakala. poki pimeja li mu lili, li tawa wawa. kon pimeja li kama tan poki, li tawa anpa. mi pilin wawa.
wawa nasa ni li ken ante e ma ale, e kulupu pi jan ale. wawa ike li awen e poki, li utala e mi. taso jan Lipowema li ken ante e ike ale tawa pona.
mi sona ala e wile ale pi jan lawa mi. taso ona li jan pona. tenpo kama la, pona suli li kama tan poki ike mi. mi sona e ni taso: lipu pi sona moli li lon poki. lipu li ken ni: jan moli li moli ala, li tawa sin, li toki sin, li ken ale sin.
alasa sona mi li pana e sona ni tawa mi: lipu li kama jo e jan mute tan moli la, lipu li kama pakala. ni la, jan Lipowema li wile kama jo e jan seme tan ma pi jan moli? lon la, jan lawa mi li jan pona. taso ona li jan esun, li wile e wawa, e mani mute.
mi sona e monsuta pi jan mute. jan Lipowema li ken ale la, ike li ken kama kin. ike mute li lon poki ni. mi ken pilin e ona. taso ale li pona. ni li lon ala lon?
lupa tomo li kama open. meli lili pi musi lukin ala li kama tawa mi.
— jan Itana o! jan Lipowema li ken toki tawa sina lon tenpo ni. o kama!
mi tawa. meli lili li lawa e mi.
tomo pali pi jan Lipowema li suli, li walo taso. taso suno lili li lon. sinpin tomo ale li jo ala e lupa. jan mute li lon. len pi jan mute li walo taso, li suli.
jan ni li jan pi alasa sona. len pi jan Lipowema li pimeja ale, li suli mute. mi pilin e ni: mi kama lon insa pi tomo sewi ike. kalama lili li lon, li sama kalama pi pipi kon.
meli li tawa weka, li pini e lupa tomo. suno li tawa weka sama. mi ken lukin lili e sijelo pi jan lawa mi. taso mi ken ala lukin pona e oko ona.
jan Lipowema li sewi e luka ona, li toki e ni:
— jan Itana o! pali sina li pini e pali suli mi. tenpo kama lili la, mi ante e ma ale. tenpo ala la, jan li sama.
mi toki ala. mi o toki anu seme? jan ante li awen lon weka kalama, lon pimeja len.
— kulupu mi pi jan sona li pali e ilo lili wawa. ilo ni li lili mute la, jan ala li ken lukin e ona. wawa pi ilo mi li ken pakala e moli. tenpo kama lili la, jan li moli ala. moli li tawa weka. mi pali pona.
kalama uta pi jan lawa mi li kama wawa suli. ona li wile seme? mi pilin ike lili. ken la, alasa mi pi poki ike li ike. mi pakala ala pakala?
lipu mi en ilo ona li kulupu la, ike wawa li ken kama. jan lawa mi li ken kama jo e jan pi wile ona tan ma pi jan moli. ona li kama jo e jan ike la, jan ni li ken pakala mute lon tenpo ale. ken la, mi o tawa. taso mi pilin e ni: mi tawa weka la, jan ale ni li utala e mi, li pini e tawa mi.
— tenpo pi ma sin li kama a! sina kute e toki suli! toki mi li toki sama toki pi tenpo ala.
ona li luka tawa mi. pimeja li sama la, oko mi li ken lukin pona lili.
— jan Itana li alasa e lipu pi wawa suli. lipu ni li ken kama jo e jan tan ma pi kon moli. taso lipu wawa li wawa lili tan ni: sina kepeken ona la, wawa ona li kama lili, li ken kama weka.
jan Lipowema li toki ala, li awen. insa mi li tawa wawa. mi sona taso e ni: toki kama li toki pi wawa suli. mi pilin ike. lete li len e selo mi. seli nasa li weka e lete ni. lete li kama sin. pilin mute li utala lon insa mi, li utala lon selo mi, li pakala e lawa mi.
— taso… kulupu ante pi jan sona mi li pali mute, li pali wawa, li kama jo e ilo wawa ante. ilo ni li ken awen e wawa pi lipu wawa. ni la, mi ken ni: jan moli pi tenpo ale a li tawa weka tan ma moli!
oko ale li sike, li alasa e oko ante. insa mi li kama pakala. ike a. toki pi jan Lipowema li ike pakala. jan moli ale li kama sin la, ma li ken ala ken pana e moku tawa ona ale? a… tan ilo ante lili la, jan li ken ala kama moli. moku li lon ala la, ale li pona kin.
tenpo li tawa. awen li awen.
pini pi tenpo suli la, jan pi linja lawa walo li toki kepeken kalama lili:
— moli li tawa weka la, pilin ike ale li tawa kin anu seme?
poka uta pi jan Lipowema li tawa sewi.
— mi jan sewi ala. mi jan taso. ike li awen. moli taso li awen ala.
— tan ni la, jan mute li pilin ike mute lon tenpo kama.
— pilin ala li ike suli la, pilin ike li ike lili. jan sona li ken alasa e nasin pona tawa weka pi pilin ike.
— ken la mi mute o alasa e nasin ni lon tenpo nanpa wan. tenpo nanpa tu la, sina pakala e moli.
— ala a! mi jan lawa sina la, o kute e mi a! sina sona ala e ale. tenpo ni la, mi pana e sona sin tawa sina.
jan Lipowema li luka e sike lili lon supa pali ona. suno suli li kama lon poka pi tomo suli mi. sinpin walo taso li lon. supa anpa li walo kin.
— jan Itana o! o pana e poki tawa mi.
mi ken ala ken utala e wile pi jan lawa mi? ona li suli. mi lili taso. mi jan pi pali lili. mi kute e jan lawa mi la, pona li ken kama tawa mi.
poki ike li mu lili, li tawa wawa. lipu li pilin e suli pi tenpo ni. mi pana e poki. sijelo mi li pilin kiwen ala. sijelo mi li sama waso. ike suli li tawa weka tan mi.
jan Lipowema li pilin ike la, sijelo ona li toki ala e pilin ni.
— pona. tenpo ni la, jan ale o tawa suno.
mi ale li lukin e jan lawa, e jan ante. jan ala li toki. kepeken kalama ala la, jan sona li tawa suno. tenpo lili la, mi awen. taso mi tawa kin.
— pona a.
jan Lipowema li luka e sike ante. palisa mute li kama anpa tan lupa sewi, li pini e tomo mi. mi mute li ken ala tawa weka tan tomo ni. lupa tomo li lon ala.
— mi pakala. tenpo kama la, ma li nasa. mi pilin lape. mi pali mute. mi wile moli. taso mi wile ala e poka pi jan ante. mi weka e kon jan ale tan ma moli la, mi taso li lon. mi wile e ni kin: jan ale li olin e mi. mi toki e ni tawa jan ale: “moli mi li pakala e moli sina. kulupu jan li suli. taso mi lili. olin li lawa e mi tawa pakala mi”. ni la, sina ken ala moli. sina ken ala tawa. sina ken ala toki e toki mi tawa jan ante. tenpo kama lili la, sina tawa lon palisa mun. palisa li tawa weka tan ma, li tawa weka tan suno, li tawa weka tan mun ale mi.
ona li open e poki ike, li kama jo e lipu pimeja. sitelen pi kule nasa li kama tan lipu, li tawa sike sama kulupu waso.
jan Lipowema li pana e lipu lon insa pi lupa ilo. jan lawa mi li luka e sike ilo mute. kalama lili li kama. ni li sama kalama pi kulupu pipi. suno li ante wawa, li ante mute.
ilo li kama sama lape. sitelen nasa li tawa weka. suno li nasa ala. tenpo nanpa wan la, kalama ala li lon. tenpo nanpa tu la, kalama jan suli pi jan mute li kama.
jan Lipowema li moku e sike lili.
— mi tawa.
ona li tawa anpa, li awen lon supa ma, li tawa ala.
ma li kalama lili. lupa li open lon anpa mi. mi ale li tawa anpa, li kalama uta. sinpin pi nasin kiwen li utala e sijelo mi. mi pilin ike. taso sijelo mi li pakala ala. pini pi tenpo lili la, mi ale li lon tomo lili. lupa sinpin li kama pini.
tomo li tawa mute, li kalama mute. tenpo lili la, mi ken ala tawa. pilin mi li sama ni: luka suli li anpa utala e mi.
kalama li kama lili, li tawa weka.
tenpo ni la, mi ale li tawa kon sama waso lon insa pi tomo lili mi. mi lon insa pi tomo tawa mun. mi lon ma jan ala. tenpo kama ale la, mi en kulupu lili pi jan sona li lon tomo lili ni.
oko mi li telo. sijelo mi li tawa wawa, li pilin wawa. tenpo kama la, seme li lon?
jan Ka li open e oko ona. ale li nasa. tenpo pini lili la, ona li lape pona lon ma kon, lon poka pi kulupu mama ona. tenpo pini ni la, pilin pona taso li lon. soweli suli ike li alasa ala e ona. kin la, wile moku li lon ala. taso tenpo ni la, jan mute pi kulupu ante li lon.
jan Ka li lukin e ale lon poka sike ona. kiwen suli nasa li lon. lupa pi suli sama li lon sinpin pi kiwen suli ni. lupa li sama telo kiwen. ma ale li kiwen. kiwen nasa li tawa, li sama soweli suli.
sitelen mute pi jan suli wan li kama lon sinpin pi kiwen suli. sitelen ni ale li sama. tenpo pi pini suli la, jan Ka li sitelen e soweli, e alasa soweli lon sinpin pi lupa kiwen ona kepeken ko kule. taso sitelen pi tenpo ni li sama ala. sitelen ni li pona lukin, li sama jan lon. sitelen li tawa, li toki lon toki nasa. jan Ka li sona ala e nimi ni, e wawa ni. taso ni li suli ala. sitelen li sitelen taso.
jan Ka li sona ala e ma ni. ona li sona e ni taso: ike la, lete en wile moku li lon. tenpo pi lape pona li pini. tenpo utala li kama. jan Ka li pilin wawa. tenpo nanpa wan la, ona o pali e palisa utala. tenpo nanpa tu la, ona o alasa.
mi lon tomo sin mi. tenpo pimeja li lon. mi wile lape. tomo ni li sin la, poki
mute li lon li nasin ala. mi ken ala lukin pona tan pimeja. mi tawa poki li kama
anpa. kulupu poki kin li kama anpa.
mi lukin e sinpin tomo la, lupa li lon ona. ona li suli li majuna lukin. mi sona
ala e lupa ni. lupa ni li ken ala lon. mi pilin nasa. taso, mi wile lape. mi
weka e sona lupa.
tenpo suno sin la, mi lukin sin e sinpin. lupa li awen lon. mi awen pilin nasa.
mi pana e sitelen lupa tawa jan ante kepeken ilo toki.
jan li lukin ala e toki mi. mi poki e ilo. mi tawa pali mi. taso, sona lupa li
weka ala. pali la, mi sona e lupa. moku la, mi sona e lupa. tawa pi tomo mi la,
mi sona e lupa.
monsi lupa la, tomo poki li lon. taso mi lukin e tomo ni la, lupa li lon ala. ona li
ken ala lon. mi wile sona e tan lupa. mi wile sona e tomo lon monsi lupa. taso
tomo li ken ala lon. mi wile open e ona, taso mi pilin nasa mute.
ilo toki mi li kalama. mi lukin e toki pi jan ante, taso ona li ike e pilin mi.
mi lukin e sitelen lupa. sinpin li lon ona. poki mute li lon ona. lupa… li lon
ala. mi pini lukin e ilo. lupa li lon sinpin mi. mi ken lukin e ona. ona li lon.
ona li lon ala.
mi o sona e ni: tomo li lon monsi lupa anu seme? mi tawa lupa. mi pilin e palisa
luka. mi open e lupa. mi ken lukin e… ala. pimeja taso li lon. kon mi li kama
wawa ala. mi wile ala tawa ni, taso mi o sona. mi tawa insa la, ale li pimeja.
mi kute e kalama. lupa li pini. mi lukin e monsi mi.
mi wile toki e monsuta nanpa wan, e monsuta pi wawa suli. monsuta li ni
tawa la ijo ale li kama pakala lon anpa ona. sijelo ale li kama moli li
kama moku ona. ijo ale li pilin monsuta wawa tan ona.
taso mi wile toki e ni tawa sina la, mi o open e toki mi lon tenpo open
— lon open pi ijo ale.
sewi tu
tenpo open la ijo wan taso li lon. ona li sewi. ona li wan. taso ona li
wile wan taso ala.
ona li pana e kon tan insa ona, li pana e nimi tawa kon ni. nimi ni li
jo e wawa sewi, li pana e wawa tawa kon. sewi li pana sin e nimi. ni la
kon li jo e wawa sewi pi nimi tu.
sama ni la sewi li pana li pana li pana e nimi. ona li pana e nimi ale
tawa kon, li pana e nimi mi, e nimi sina kin, e nimi ale pi tenpo ale.
nasin ni la kon pi nimi ale li kama lon, li kama wawa sama sewi pi nimi
ala.
sewi tu li lon la, ona li ken kama wan lon pali suli, li ken pali e ijo
mute a. sewi pi nimi ala en sewi pi nimi ale li pali e ma suli, e telo
suli, e kon suli. ona li pali e mun ale, li pali e kasi e soko. ona li
pali e sijelo mute kin. ijo sijelo ni li ken pilin, li ken sona, li ken
moku e kon li ken pana e kon. taso ona li lili mute li wawa ala a.
pali sewi ni li pini la sewi pi nimi ala li kama wile lape. ona li kama
anpa lon ma li pini e pilin ona e sona ona e tawa ona. lape ni li wawa a
li awen lon tenpo ale. ni li moli nanpa wan. ma lape sewi la kasi li
kama tan ma, li kama wawa li kama suli a tan wawa sewi insa.
sewi pi nimi ale li kama pilin ike tan ni: ona wan taso li awen. sewi pi
nimi ala li lon ala. taso sewi pi nimi ale li pilin e wawa sewi lon insa
pi kasi suli, li wile awen e kasi ni.
kasi li kama jo e kili wan la kon sewi pi nimi ale li pana e nimi ‘A’
tawa kili ni. ni la kalama ‘A’ li kama weka tan nimi ale pi kon sewi.
nimi Anansi ona li kama nimi Nansi. nimi Atena ona li kama nimi Tena.
wawa sewi pi nimi ale ni li kama weka tan kon sewi li tawa insa pi kili
A.
kili sin li kama la kon sewi li pana e nimi ‘Wa’ tawa kili. ni la nimi
ona Wakeja li kama nimi Keja. nimi Kesakowatala li kama nimi Kesakotala.
kili Wa li kama jo e wawa pi nimi ale ni.
kili ante li kama kili So. kili ante li kama kili Ka. kili ante li kama
kili Pi. kon sewi li pana e nimi mute sama ni.
pini la, kon sewi li pana e nimi Ki tawa kili la, nimi Kinki ona li kama
nimi N. nimi Kikinkin li kama nimi Nn. nimi pi kon sewi la kalama ‘N’
taso li awen.
ona li pana e nimi ‘N’ tawa kili la, wawa sewi ale ona li kama weka tan
kon sewi li tawa insa pi kili N. kon sewi li kama sewi ala, li kama kon
taso. tenpo ni la ona li jo ala e wile e sona e pilin, li tawa taso lon
kon ale.
mama kulupu
tenpo wan la ijo sijelo wan li wile moku. ona li alasa e moku la ona li
kama lukin e kasi suli. kasi ni li jo e kili pi suwi lukin a! ona li ken
ala kama jo e kili tan sewi kasi, taso pona la kili li lon anpa kasi
kin. ona li ken kama jo e ona li ken moku.
ona li sona ala e ni: kili ni li kili sewi A. ona li moku e kili li kama
jo e nimi A tan kili. ona li kama ijo A. sijelo lili ona li kama suli
lili, li kama wawa lili tan wawa kili. ona li moku e kili Ke e kili Si
kin la ona li kama ijo Akesi li suli li wawa.
ijo ante li moku e kili Ka e kili La li kama ijo Kala.
ijo tu li moku e kili Pi. ni la ijo Pi en ijo Pi li kama lon li jo e
nimi sama e wawa sama.
ijo ante li moku e kili Wa. ijo Wa en ijo ante li moku e kili So la ijo
Waso li kama lon.
ijo So li moku e kili We e kili Li li kama ijo Soweli.
ni li kili ale lon anpa kasi. tenpo ni la ijo ante li ken ala kama jo e
kili tan kasi suli tan ni: kili li lon weka li lon sewi kasi.
ijo Akesi en ijo Soweli li suli li wawa nanpa wan tan ni: ona li moku e
kili tu wan li kama jo e wawa sewi mute. ijo Pi tu li lili li wawa lili
taso tan ni: ona li moku e kili wan taso.
ijo Pi en ijo Pi li kama unpa li pana e ijo sin mute. ijo ni li jo ala e
nimi wawa sama mama Pi ona, taso ona li kama jo e wawa sewi lili a tan
mama ona. nimi ona li kama ‘pipi’ tan ni: ijo Pi en ijo Pi li mama ona.
nasin ni la kulupu pipi li kama lon.
ijo Waso li unpa la ijo lili sin ona kin li kama jo e wawa lili tan ona.
nasin ni la kulupu waso li kama lon.
nasin sama la kulupu akesi en kulupu soweli en kulupu kala li kama lon.
mama Waso en kulupu ona li jo e luka wawa li ken tawa lon kon. tan ni la
kulupu waso li kama lawa e kon.
mama Kala en kulupu ona li jo e monsi wawa li ken tawa wawa lon telo.
tan ni la kulupu kala li kama lawa e telo.
kulupu soweli en kulupu akesi li ken ala tawa lon kon sama waso li ken
ala tawa wawa lon telo sama kala. taso soweli en akesi li jo e sijelo
wawa a. kulupu tu ni li wawa sama li lawa e ma lon poka pi kulupu ante.
sijelo pipi li lili li wawa ala. kulupu ona li ken ala lawa e ma e kon e
telo. taso ona li jo e wawa mama. ona li ken pana e pipi lili mute li
ken kama kulupu suli. kulupu pipi li lon ale.
ale ni li pona li awen lon tenpo suli.
taso ijo sijelo lili kin pi tenpo open li awen. ijo ni li akesi ala li
soweli ala li waso ala li kala ala li pipi ala kin. mama ona li moku ala
e kili wawa. tan ni la kulupu anpa ni li awen lili li awen wawa ala, li
pilin ike lili tan wawa ala ona.
wile wawa
tenpo wan la mama Soweli li kama e soweli ale tawa ona, li toki e ni
tawa ona ale: “kulupu mi o, mi kama majuna. tenpo kama la mi kama wawa
ala. tenpo kama la mi kama moli. ni li kama ala lon tenpo poka. ni li
kama lon tenpo weka a. taso sina ale o sona e ni. mi ken ala awen e sina
lon tenpo ale.”
soweli li kute e ni la ona ale li toki e ni: “mama Soweli li weka la
seme o lawa e kulupu?” soweli mute li pilin e ni: soweli pi wawa nanpa
wan o lawa. soweli wawa li lawa e kulupu la kulupu kin li ken wawa.
open la ni li pona mute tawa soweli pi wawa nanpa wan. ona li wile kama
lawa e kulupu, li pilin pona tan tenpo lawa kama. taso tenpo li kama
weka la ona li kama pilin ike li toki insa e ni: “mi ken ala ken awen e
kulupu soweli? mama Soweli li kama moli la kulupu akesi li ken ala ken
ike tawa kulupu mi? mama Soweli li wawa sama mama Akesi, taso wawa mi li
sama ala ona. tenpo kama la kulupu akesi li ken utala e kulupu soweli li
ken anpa e mi a. ni li ike suli.” tenpo suli la soweli wawa li toki insa
e ni taso.
tan ni la soweli wawa li kama wile e wawa sin, li wile kama wawa suli
sama mama Soweli. ona li wile kama jo e wawa la nasin mute li lon. taso
ona li wile kama jo e wawa suli a la ona li sona e nasin wan taso. ona o
kama jo e nimi wawa sin tan kili nimi sewi.
soweli wawa li tawa kasi suli sewi li lukin e kili pi nimi wawa. ona li
pona lukin a. ona li wile kama jo e ona. taso kili ale li lon weka, lon
sewi kasi. uta soweli en luka soweli taso li ken ala kama jo e kili ni.
soweli li sama waso la ona li ken. waso li ken tawa lon kon li ken tawa
sewi kasi li ken kama jo e kili. soweli li sama pipi kin la ona li ken.
noka pipi li ken tawa sewi lon palisa suli kasi, li ken tawa sewi kasi,
li ken kama jo e kili. taso soweli wawa li sona e ni: ona li ken ala
kama jo e kili tan waso, li ken ala ni tan pipi kin. mama Waso en mama
Pi tu li wile ala e ni: ijo li moku e kili. kulupu waso en kulupu pipi
li awen e kasi suli, li wile ala pana e kili.
soweli wawa li wile a e kili. taso ona li sona ala e nasin. soweli wawa
li jo ala e ken sona wawa, li ken ala kama sona e nasin pona sin. ona o
tawa soweli pi sona nanpa wan. ken la soweli ni li sona e nasin pi kama
jo.
soweli wawa li tawa soweli sona li toki: “soweli sona o! mi wile e ijo,
taso mi sona ala e nasin. o kepeken wawa sona sina. o ken e wile mi.”
soweli sona li toki: “wile sina li seme?”
soweli wawa li toki: “mi wile kama jo e kili pi nimi wawa tan kasi suli
sewi.”
soweli sona li pini e lukin ona li mu lili e “nnn” li alasa e nasin lon
sona insa ona. ona li open sin e lukin la pilin musi li lon lukin ona.
ona li toki: “mi sona e nasin. sina o awen lon anpa pi kasi suli. sina
awen lon ni la sina kama jo e kili. mi kama e ona tawa sina.”
soweli wawa li pilin pona mute tan toki ni. ona li tawa kasi suli, li
awen lon anpa, li lukin e kili kepeken lukin pi pilin wile.
ike musi
soweli sona li tawa soweli pi suli nanpa wan li toki: “soweli suli o!
tenpo mute la waso li awen lon monsi sina. waso ni li ike tawa sina a.”
soweli suli li toki: “nnn… ni li ike ala tawa mi. waso ni li lili taso.”
soweli sona li toki e lon ala: “a, sina kute ala kute e toki waso? ona
li toki e ni: ‘soweli suli li nasa a li jo e sona lili a. ona li sona
ala e ni: mi pana e ko jaki lon monsi ona. a a a! soweli suli li nasa
ike a.’ waso mute li mu musi tan ni. ni li ike ala ike tawa sina?”
soweli suli li kute e ni la ona li kama pilin utala lili. “ike a! waso
li ike ni tan seme?”
soweli sona li toki: “sina wile ala wile ike musi tawa kulupu waso? wile
la mi sona e nasin pona.”
“nnn… mi wile ala ike suli tawa kulupu waso.”
“nasin mi li musi taso li ike lili taso. waso li kama ala pakala. ni li
pona ala pona?”
“pona. mi wile.”
soweli sona li toki len e nasin ona tawa soweli suli. ona tu li mu musi.
ona li tawa kasi lape pi waso mute. waso mute li awen li lape lon kasi
ni.
soweli sona en soweli suli li toki wawa: “waso li wawa a!” “ala a! pipi
li wawa!” “pipi li lili a! ona li ken ala wawa sama waso!” “taso pipi li
mute a! kulupu waso li ken ala wawa sama kulupu pipi!”
waso mute li kute e ni la ona li kama pilin utala li toki: “mi ale li
wawa a! mi sama ala pipi pi wawa lili!”
soweli sona li toki: “nnn… mi sona ala. pilin mi la luka waso sina li
wawa ala. sina ken ala sewi e soweli suli ni, anu seme?”
waso mute li toki: “ken a! ken a!” ona ale li kama jo e soweli suli
kepeken noka ona, li tawa wawa e luka ona, li sewi e soweli suli, li
awen e ona lon kon, lon sewi ma.
soweli sona li lukin e ni li toki: “nnn… mi sona ala. ni li sewi lili
taso. pilin mi la pipi kin li ken ni. sina ken ala ken awen e soweli
suli lon sewi mute a?”
“ken a! ken a!” waso ale li tawa wawa e luka ona li sewi e soweli suli,
li awen e ona lon sewi mute.
soweli sona li lukin e ni li toki: “nnn… mi sona ala. sina awen e ona
taso. sina ken ala ken tawa e soweli suli lon kon, tawa ni?” soweli sona
li pana e luka tawa kasi suli sewi.
“ken a! ken a!” waso ale li tawa e soweli suli lon kon.
soweli suli en waso li lon sewi pi kasi suli la soweli suli li kama tawa
wawa e sijelo ona. waso li ken ala awen jo e soweli. soweli suli li kama
tan luka waso li kama anpa tan sewi li kama lon insa kasi suli. ona li
lon insa kasi la ona li tawa wawa e palisa kasi. waso mute li tawa weka
tan kasi suli.
soweli suli li mu musi li toki wawa: “a a a! waso o weka! waso o weka
a!”
tan tawa wawa ni la kili Ku li kama anpa tan kasi.
utala kili
soweli wawa li lukin e kama anpa pi kili Ku li pilin pona a! ona li tawa
wawa tawa kili Ku li moku e ona.
soweli suli li awen tawa wawa e kasi. kasi suli en soweli suli li kalama
wawa. kili mute li kama anpa. ijo mute li kute e kalama pi kasi suli li
kama li lukin e tan kalama. ona li lukin e kili wawa lon anpa kasi la
ona ale li tawa kili. ona kin li wile moku e kili wawa li wile kama
wawa.
soweli wawa li awen moku e kili li kama jo e nimi Ku tan kili li kama
soweli Ku. ona li pilin e wawa sewi lon insa sijelo li pilin pona. ale
kili li lon insa pi soweli Ku la ona li wile alasa e kili ante li lukin
e poka ona. poka la ijo mute li moku e kili. akesi wan li moku e kili
Je. waso wan li moku e kili Su. pipi li moku e kili Ta. ni li ike mute
tawa soweli wawa Ku. ni li sama ala wile ona a! ona taso o kama wawa!
soweli Ku li toki wawa tawa soweli suli pi insa kasi: “o pini! o anpa
ala e kili sin!” taso soweli suli li lon weka li pali e kalama mute. ona
li ken ala kute e soweli Ku.
soweli Ku li lukin e soweli pi sona nanpa wan. soweli sona li kama jo e
kili Ki tan soweli ante li tawa weka wawa li moku e kili lon weka.
soweli wawa Ku li tawa ona li toki: “soweli sona o! ni li ike a li sama
ala wile mi! sina pali e ni tan seme?”
soweli sona Ki li sewi e lawa ona tan kili Ki li toki: “seme li ike?
sina toki e ni: sina wile kama jo e kili pi nimi wawa tan kasi suli
sewi. sina kama jo e ni a anu seme? toki wile sina li kama lon a anu
seme?”
soweli Ku li toki: “ala! mi wile e ni ala a! mi wile kama wawa nanpa wan
lon ijo ale! mi wile wawa e kulupu soweli! ijo ante kin li moku e kili
wawa la ona kin li kama wawa. mi ken ala anpa e ona ale!”
soweli Ki li toki: “ni la sina o toki pona e wile sina lon tenpo pini.
sina toki e wile. mi lon e toki sina. ni li ale. nasin mi li ike tawa
sina la ni li tan pakala sina li tan ala pakala mi.” soweli Ki li pini e
toki li open sin e moku kili.
kili sin li awen kama anpa tan kasi suli. anpa kasi la utala li kama
open. ijo mute li wile kama jo e kili tan ijo ante. ijo mute li kama jo
e kili wan taso, taso ijo wawa li kama jo e kili tu. akesi Je li utala e
kala Sa li kama jo e kipisi kili Sa tan ona, li kama akesi Jesa. soweli
wawa Ku li kama jo e kili Na kepeken wawa ona li kama soweli Kuna.
soweli sona Ki li kama jo e kili Lu kepeken sona ona li kama soweli
Kilu.
tenpo suno li kama pini la kili mute mute a li weka tan kasi suli sewi.
kili N taso li wawa li kama anpa ala li awen lon insa kasi.
kin la kili tu tu li awen lon ma anpa kasi: kili Wu en kili Wo en kili
Ji en kili Ti. kili ni li kama pakala lon utala suli li kama jaki. wawa
sewi ona kin li kama pakala li kama ike. ijo ala li wile moku e ona tan
ni: kili pakala ni li pana e pilin jaki wawa lon insa uta. kin la, nimi
ona a li kama ike li kama jaki lon insa uta. tan jaki wawa ona la ijo
ala li wile toki e kalama Wu e kalama Wo e kalama Ji e kalama Ti.
tenpo suno ni la akesi mute en soweli mute en waso mute en kala mute en
pipi mute li kama jo e nimi kili wawa. ijo wan ante kin li kama jo e
nimi wawa tan kili. ni li ijo Mo. ijo Mo li akesi ala li soweli ala li
waso ala li kala ala li pipi ala. kulupu ona li tan tenpo open pi pali
sewi, li lili mute a li wawa ala a. pipi kin li suli mute li wawa mute
tawa kulupu ni. taso ijo Mo li kama suli li kama wawa tan wawa sewi pi
nimi Mo.
ijo ante pi kulupu ona li lukin e wawa pi ijo Mo la ona kin li kama wile
e kili wawa. ijo mute li tawa kasi suli li moku e kili jaki lon anpa
kasi. kili li pana e pilin jaki wawa, taso ijo li wile a kama wawa li
awen moku e kili pi jaki wawa. ijo Wu mute en ijo Wo mute en ijo Ji mute
en ijo Ti mute li kama lon. ijo Mo kin li moku e kili jaki li kama ijo
Mowo li kama ijo pi wawa nanpa wan lon kulupu wuwojiti.
open alasa
utala kili suli la ijo ala li lukin e ni: soweli Kisa li tawa weka tan
utala la, ona li jo e telo pi loje wawa lon uta ona. loje ni li sama ala
telo kili.
tenpo suno la soweli Kisa li suwi li lape. tenpo pimeja la ona li alasa.
ona li moli e akesi lili mute e soweli lili mute e waso mute e kala mute
li moku e ona ale.
akesi lili li pilin ike mute tan ni li tawa akesi wawa Jesa li toki e
alasa ni. ona li wile e ni: akesi Jesa li pini e alasa pi soweli Kisa.
sona ni li nasa mute tawa akesi Jesa. soweli li moku e kasi ala e kili
ala e ijo sijelo taso a! ni li ijo sin tawa ona.
akesi Jesa li tawa soweli Kisa li toki: “soweli Kisa o! sina alasa e
akesi tan seme? sina moku e akesi tan seme?”
soweli Kisa li toki ala li tawa wawa taso li tawa weka tan akesi Jesa.
akesi wawa Jesa li alasa e soweli Kisa li kama jo e ona li awen e ona
lon anpa pi noka wawa. ona li toki: “soweli Kisa o toki! sina alasa e
akesi tan seme?”
soweli Kisa li toki: “o pini a! mi ike a! tenpo kama la mi alasa ala e
akesi a! ni li pona ala pona tawa sina? o weka e noka sina tan mi a!”
akesi Jesa li toki wawa: “ni taso li pona ala a! mi wile sona e tan kin!
o toki!” taso soweli Kisa li awen toki ala li mu lili pi pilin ike.
“nnn… o awen.” akesi Jesa li toki insa li kama sona e ijo. “nimi sina li
‘Kisa’ tan seme? sina kama jo e kalama Sa tan seme? mi kama jo e kili Sa
tan kala Sa. sona mi la kala Sa en mi taso li moku e kili wawa Sa. sina
pali e seme? kala Sa li lon seme?”
soweli Kisa li toki: “pona! pona! mi toki a! mi toki e tan! taso sina
wile kute e tan la sina o toki e ni: sina moli ala e mi; sina moku ala e
mi.”
ni li pona tawa akesi Jesa. sama akesi ale la ona li moku e kasi taso li
wile ala moku e soweli. ona li toki: “pona. mi moli ala e sina lon tenpo
kama ale. mi moku ala kin e sina lon tenpo kama. o toki.”
soweli Kisa li toki suli la akesi Jesa li kama sona e ni: tenpo pi utala
kili la soweli Kisa li kama jo e kili Ki li kama soweli Ki. taso soweli
sona li weka e kili Ki tan ona. ona li alasa e kili wawa ante la soweli
Ki en kala Sa li wile e kili sama li kama utala. utala ni la soweli Ki
li uta wawa e kala Sa, taso ona li sona pona ala e wawa sin ona pi nimi
Ki. pakala pi wile ala la soweli Ki li moli e kala Sa li kama moku e
kipisi sijelo pi kala Sa. kipisi sijelo ni li kama lon insa pi soweli Ki
la ona li pilin e wawa sin lon insa li kama jo e nimi wawa tan kala Sa.
nasin ni la ona li kama soweli Kisa. soweli Kisa li moku e ale pi sijelo
moli Sa. ni li pini la ona li ken ala kama jo e kili ante, li tawa weka
tan utala kili.
tenpo poka la ona li moku mute e kala e waso e ijo sijelo ante tan wile
pi kama wawa. ken la ona li awen moku la ona li ken kama jo e wawa tan
sijelo. ona li moku e ijo mute la, ken la ona li kama jo e kalama nimi
sin lon tenpo wan, sama tenpo pi kala Sa.
soweli Kisa li pini e toki la akesi Jesa li toki ala lon tenpo suli. ni
li sona wawa a. tenpo ni la ona li sona pona e ni: tan seme la soweli
Kisa li wile e toki pi moku ala tan ona. lon la ona li wile a moku e
soweli Kisa li wile kama jo e wawa pi kili tu tan ona a! taso ona o pali
sama toki ona. ona li weka e noka ona tan soweli Kisa li toki: “o weka
a, o moku ala e akesi lon tenpo kama.” soweli Kisa li ni.
akesi Jesa li tawa kulupu akesi li toki e toki pi soweli Kisa tawa akesi
mute. ona li toki e ni: akesi li moku e soweli e kala e waso e pipi la
ona li ken kama jo e wawa ona, li ken wawa e kulupu akesi a!
sona ni li pona tawa akesi mute. ona li wile kama wawa li wile kama jo e
kalama nimi sin sama soweli Kisa. kulupu akesi li tawa ma ale li moku e
pipi mute e kala mute e ijo ante mute mute a! tenpo alasa li kama open.
tenpo sama la ijo Mowo li alasa e kili. ona li kama jo e nimi Mowo la
noka ona li kama sama noka pipi li ken tawa sewi lon palisa. ona li tawa
sewi lon kasi suli sewi li len e sijelo ona lon lipu kasi li tawa weka
tan waso pi insa kasi. pini pi pali suli la ona li kama lon kili sewi
nanpa pini, lon kili pi wawa nanpa wan. ni li kili N. sijelo ona li sama
ko la ona li ken open wawa e uta ona li moku e ale kili lon tenpo wan.
ona li pilin e wawa sewi mute a lon insa sijelo. wawa ni li kama tan
insa tawa lawa, tawa noka, tawa ale sijelo. ona li kama jo e kalama wawa
N. nimi ona li kama ‘Monwo’. sijelo ona li wawa a.
alasa ale
alasa suli pi kulupu akesi la akesi Jesa li kama moku e pipi Te li kama
akesi wawa Jetesa. ona li kama ijo pi wawa nanpa wan lon ma ale. akesi
ante mute li alasa e ijo ale.
open la ijo ante li sona ala e tan pi alasa suli ike ni, taso ni li awen
ala lon tenpo suli. pipi wan li kute e toki akesi li kama sona e sona
len pi moku nimi. sona ni li tawa wawa lon ijo ale.
soweli wawa Kuna li kute e ni la ona kin li open e alasa ona. ona li
awen wile kama wawa a li wile ala e ni: akesi Jetesa li awen wawa nanpa
wan.
ijo ante kin li wile kama wawa li open e alasa. tenpo pi alasa ale li
kama open. ijo wawa mute li moku e ijo mute pi wawa ala. soweli wawa li
moku e kala lili. kala suli li moku e akesi lili. waso wawa li moku e
soweli lili. pipi suli li moku e waso lili. ijo lili mute li wile len e
sijelo li tawa insa lupa ma, li tawa insa kasi, li tawa insa pi ko ma
lon anpa telo.
soweli Kuna li kama jo e akesi lili To li moku e ona li kama soweli
Kutona.
tenpo pimeja li lon. waso Su li lape suwi lon kasi suli… la kalama pi
lipu kasi li kama tan poka. waso Su li open e lukin li lukin pona e
pimeja. lukin la ijo ala li lon lipu kasi. ni li kon tawa taso anu seme?
waso Su li sona ala li pini e lukin li kama lape sin.
sin la kalama li kama. ona li kama tan sewi ona. waso Su li lukin e
sewi. kalama ni li ken ala tan kon tawa. kon li tawa ala e sewi kasi
taso li tawa e ale kasi. ken la kalama li tan soweli anu akesi anu seme?
ken ala a. soweli en akesi li ken ala tawa sewi pi kasi suli. waso en
pipi taso li ken ni. taso pipi li lili a li ken ala kalama sama ni.
waso Su li toki tawa sewi: “waso o! waso seme li lon ni? o mu tawa mi!”
…
ijo ala li kalama. mu waso li kama ala. pimeja taso li lon.
nasa a. ni li pana e pilin nasa ike a tawa waso Su. ona li wile ala awen
lon ni li open e luka ona li wile tawa weka – la ijo ko li kama anpa tan
sewi li utala e luka pi waso Su. waso Su li alasa tawa e luka ona, taso
ko jaki li awen e luka. ona li ken ala tawa pona.
waso Su li kama anpa tan kasi. sijelo ona li utala wawa e ma anpa. pilin
pakala li lon ale. ko jaki nasa li tawa lili li tawa lili li kama tan
luka tawa sijelo.
waso Su li mu. tan pakala sijelo la ona li ken mu lili taso. sijelo li
pilin pakala wawa tan mu, taso ona li awen mu. “waso o kama! o kama a!”
luka li kama tan ko nasa li kama jo e uta waso li pini e mu.
ko nasa jaki la lupa li kama open lon anpa pi lukin tu. “mmMmMMMmm— …
mmMmiiijjJj—” lupa li kama uta suli.
“mMmmiiiJJjooOoEEesssSSiinnNaaAAaaaa”
ijo Monwo li moku e waso Su li kama ijo Monsuwo.
tenpo suli la kala Pa li awen lon anpa telo. ni la pipi li kama. pipi li
lukin ala e kala Pa li tawa pi pilin pona. ona li kama lon poka pi uta
kala la—MOKU!
n. ike a. pipi ni kin li jo ala e nimi. kala Pa li awen alasa.
waso lili li kama lon poka telo li wile moku e telo. kala Pa li tawa ona
kepeken teeeenpo suuuuli la… MOKU!
n. nimi ala.
tenpo ni la kala Pa li lukin e ijo lili nasa. ona li pipi anu seme? ala
a. pipi li tawa ala sama ni. taso ona li jo e sijelo la ona li ken jo e
nimi. kala Pa li tawa ijo nasa ni li moku e ale ona lon tenpo wan.
taso ni li ijo pi kulupu wuwojiti.
pilin jaki wawa li kama suli lon ale pi insa uta. kala Pa li wile weka e
ijo nasa ni tan uta ona, li tawa wawa e sijelo. taso ijo jaki Ti li awen
tawa insa sijelo. wawa jaki pi nimi Ti li kama lon insa sijelo li kama
suli li ike e ale sijelo. kala Pati li pilin ike wawa li ken ala tawa e
sijelo… li kama lape.
soweli sona Kilu li lukin e ale ni li mu pi pilin musi. ona li kama sona
e nasin musi sin.
soweli wawa Kutona li lape lili lon tomo ona la soweli Kilu li kama li
toki: “toki! mi kama e ijo pona.” ona li jo e kala suli li pana anpa e
ona lon sinpin pi soweli Kutona.
soweli Kutona li wile moku e kala ni, taso ona li sona pona e wile musi
pi soweli Kilu li toki tawa ona: “sina kama jo e kala ni tan seme?”
soweli Kilu li toki: “ona li tan telo poka. mi anpa e kala ni lon utala.
nimi ona li ‘Pasi’.”
kala ni li jo e nimi a! ni li wawa mute e wile moku pi soweli Kutona.
taso ona li toki: “nn… sina sona e nimi ona la sina moku ala e ona tan
seme? sina ken kama wawa sama mi. sina wile ala e ni anu seme?”
soweli Kilu li toki: “sina soweli wawa. mi soweli sona taso. mi sona ala
e nasin utala. mi moku e kala ni la ken la wawa mi li kama suli sama
wawa sina, taso ni li nasin pona ala. nasin pona la mi pana e wawa tawa
sina. wawa sina li kama suli la sina ken utala pona. sina ken awen e mi
tan akesi ike. ken la sina ken anpa e akesi Jetesa kin.”
soweli Kutona li sona ale ala e toki ni pi soweli Kilu, taso pilin ona
la toki ni li pona. ni li lon a: soweli Kutona o wawa suli. ona li wile
kin anpa e akesi Jetesa.
soweli Kilu li tawa weka li toki: “mi tawa! o moku e kala pona!”
taso soweli Kutona li awen li moku ala. ona li awen pilin e ni: ken la
ni li nasin musi ike pi soweli Kilu.
ni la kala Pati li kama tan lape li mu lili pi pilin ike. soweli Kutona
li toki tawa ona: “kala o! soweli Kilu li toki e ni: nimi sina li
‘Pasi’. ni li lon ala lon?”
kala li toki: “ala a. ni li nimi mi ala. o kute e mi. sina wile ala moku
e mi a. nimi mi li ‘Pa—’… ona li ‘Pa—’…” kala Pati li wile toki e nimi
ona, taso ona li ken ala kama e kalama jaki ‘Ti’ tan uta ona.
soweli Kutona li kama sona e lon pi nimi wawa Pa la ona li ken ala anpa
e wile moku ona. ona li moku wawa e ale kala… la… pilin jaki li kama tan
insa li pana e pilin ike lon ale sijelo. soweli Kutona li kama soweli
Kutopatina li kama jo e nimi jaki. tan wawa jaki la sijelo li pilin pi
wawa ala li wile lape lon tenpo lili. lape li kama la soweli Kutopatina
li kute e mu musi pi soweli Kilu tan lupa tomo.
tenpo ni la sina sona e kon lon pi nimi ‘omekapo’. nimi ni li toki e “mi
tawa!” taso ala, li toki e ni kin: “o moku ala e kala ike lon tenpo pi
weka mi. o sama ala soweli Kutona.”
pipi lawa
pipi Ta li pipi lawa lon tomo pipi suli. tomo ni la ona li mama pi pipi
ale. pipi ale ni li wawa a tan nimi Ta pi mama ona.
pipi pali mute li lon li pali e selo tomo wawa li alasa e moku kasi e
telo suwi tan kasi suwi li pana e moku tawa pipi lili tawa pipi lawa Ta.
pipi utala mute kin li lon li awen e tomo li alasa e pipi wawa lon weka
tomo. ona li pana e pipi ni tawa pipi Ta la pipi Ta li moku e ona. nasin
ni la pipi Ta li wile kama jo e nimi wawa sin.
tenpo ni la pipi pali li pana e telo suwi tawa pipi Ta. pipi Ta li wile
pana e pipi lili mute li wile wawa e kulupu tomo la ona o moku mute a.
ni la pipi utala li kama li toki: “mama lawa Ta o! mi kama jo e pipi.”
pipi Ta li toki: “pona a! o pana e ona tawa mi. mi moku e ona.”
pipi utala li awen lili li toki: “n… mi kama ala jo e pipi ni lon alasa.
ona li kama tawa tomo ni li wile toki tawa sina.”
ni li nasa a tawa pipi Ta. pipi ale pi ma ni li sona e ni: ona li kama
tawa tomo pi pipi Ta la pipi li kama jo e ona li moku e ona. moli li ike
ala tawa ona anu seme?
pipi Ta li wile sona e wile pi pipi nasa ni li toki: “o kama e pipi. ona
li ken toki.”
pipi utala li insa e pipi nasa la pipi nasa li lukin e pipi lawa Ta li
toki: “a, pipi lawa o! o kute e mi a! ijo wawa li kama li pakala e tomo
mi! ona li ken pakala e tomo sina kin li ken moku e sina ale a! o tawa
weka! o awen e sina!”
pipi Ta li mu musi li toki: “tomo mi li sama ala tomo sina. tomo mi li
wawa a. ona li wawa nanpa wan lon tomo pipi ale. akesi Jetesa kin li ken
ala pakala e selo ona.”
pipi nasa li toki: “ijo ike ni li suli li wawa a! ona li moku e pipi ale
pi kulupu mi! sina wile pona tawa kulupu pi pipi ale la o awen e sina! o
tawa weka a!”
pipi Ta li wile ala awen kute e toki nasa ni. ona li toki tawa pipi
utala la pipi utala li weka e noka tan pipi nasa li pana e sijelo pipi
tawa mama ona. pipi Ta li pakala e selo monsi ona kepeken uta wawa li
open e moku.
pipi nasa li mu mute pi pilin ike, taso ona li awen toki nasa: “o weka
tan ni a! o awen e kulupu!” pipi Ta li awen moku e insa sijelo ona. pini
la ona li toki e “o… tawa… we…ka…” li kama moli.
pipi Ta li moku e sijelo pipi e lawa pipi. ona li moku e noka ona la ona
li kute e kalama nasa lon weka. kalama ni li kama tawa tomo.
ijo li utala wawa e selo tomo. ijo ale li tawa wawa. ona li utala sin,
li utala sin.
pipi pali wan li toki tawa pipi Ta: “mama Ta o! sina wile tawa weka
kepeken nasin pi anpa ma anu seme?”
pipi utala wan li toki: “mama Ta o! pipi utala o utala e ijo ni anu
seme?”
pipi Ta li toki: “ala. o awen lon insa tomo. tomo mi li wawa a.”
ijo mute li utala wawa mute e tomo la kalama pi kama pakala lili li
kama.
ni la kalama pakala suli.
selo tomo li kama pakala. tomo pipi li kama kipisi pakala mute. lon sewi
ona la ijo suli li lon. pipi Ta li lukin ala e ijo sama lon tenpo ale a.
ona li jaki lukin li ike lukin li wawa lukin a.
pipi utala mute li kama tan tomo pakala li wile utala e ijo ike ni, taso
ona li kama jo e ona ale kepeken luka linja mute li moku e ona. luka li
kama jo e pipi mute tan insa tomo li kama jo e poki pi pipi lili li tawa
e ona ala tawa uta open suli.
pipi pali li toki wawa tawa pipi Ta: “o kama! mi o weka! o kama a!” taso
pipi Ta li ken ala kute e ni li tawa ala. ona li lukin taso e pakala
suli e moli mute e ike wawa.
lukin suli wan li lukin e pipi Ta la luka linja wawa ale li tawa ala lon
tenpo lili. pilin ike wawa li kama lawa e pipi Ta a.
ona li tawa weka kepeken wawa ale ona li wile tawa anpa, tawa nasin pi
insa ma. taso pipi Ta ken ala tawa weka tan luka wawa. luka li kama jo e
ona.
luka li tawa e pipi Ta tawa uta la ona li lukin e pakala anpa. ike wawa
a. ale li kama pini a.
ni la pimeja taso.
ijo Monsuwo li moku e pipi Ta li kama ijo Monsutawo.
tenpo monsuta
ijo ale li toki e ijo sin pi ike wawa: ijo suli wawa jaki li lon li
pakala e ijo ale li moku e ijo ale a!
toki waso la sijelo pi ijo ni li sama ko nasa jaki, li sama ala akesi,
li sama ala pipi, li sama ala ijo ante ale a.
toki pipi la luka ona li mute li sama linja li ken kama jo e ijo ale lon
poka ona.
ijo pi mute ala li lukin e ona li sona e nimi ona li toki e “ona li ijo
Monsuta—” e “nimi ona li ‘Monsuta—’ ”. taso ona li ken ala toki e kalama
jaki Wo.
nasin ni la nimi ‘monsuta’ li kama lon. ijo mute li sona ala e ni: “ijo
monsuta ni li seme a?” taso ona ale li sona e pilin monsuta li pilin
wawa e ona.
ijo Monsutawo li kama lon poka telo la ona li kama jo e kala mute tan
telo kepeken luka, li moku e ona.
mama Kala li kama li wile awen e kulupu ona. ijo Monsutawo en mama Kala
li utala lon tenpo suli, taso pini la ijo Monsutawo li uta wawa e mama
Kala kepeken kiwen uta. kipisi suli Ka li kama tan sijelo mama li tawa
insa pi ijo Monsutawo. tenpo ni la mama Kala li kama mama La. ijo
Monsutawo li kama ijo Monsutakawo.
ijo Monsutakawo li wile uta sin e mama La, taso kala mute li kama li
awen e sijelo pakala pi mama La. kala mute li kama moli lon utala ni,
taso kala li awen pona e mama pi kulupu ona li tawa e ona tawa anpa
telo. pini la ijo Monsutakawo li tawa weka li wile alasa e ijo ante.
tenpo ni la ijo Monsutakawo li tawa nena akesi. akesi mute li lape lon
suno lon nena ni. ona li utala e akesi mute li moku e akesi mute.
akesi Jetesa li kama li wile awen e kulupu ona. akesi Jetesa en ijo
Monsutakawo li utala li utala. ijo Monsutakawo li suli a li wawa a.
akesi Jetesa li sona e ni: ona li ken ala anpa e ijo Monsutakawo. taso
ona li ken a pana e tenpo tawa kulupu akesi.
tenpo utala la akesi ale li tawa weka li len e sijelo ona. akesi mute li
tawa anpa kiwen. akesi mute li tawa insa telo. akesi mute li tawa insa
pi ko ma lon poka telo.
pini la ijo Monsutakawo li anpa e akesi Jetesa li moku e ona li kama ijo
Monsutakajetesawo. tenpo ni la akesi ale li weka. ijo Monsutakajetesawo
li alasa e ijo ante.
ijo Monsutakajetesawo li tawa ma kasi suli. soweli mute li lon ni. ona
li moli e soweli mute li moku e soweli mute la soweli wawa Kutopatina li
kama li wile awen e kulupu soweli.
soweli Kutopatina li wawa a, taso sijelo ona li awen pilin nasa tan moku
pi kala Pati. ona li ken ala lawa pona e wawa ona.
ijo Monsutakajetesawo li anpa e soweli Kutopatina. luka mute li jo wawa
e sijelo Kutopatina. luka wawa wan li jo e lawa pi soweli Kutopatina li
weka e ona tan sijelo. lawa Ku li tawa insa uta pi ijo
Monsutakajetesawo. luka ante li jo wawa e monsi pi sijelo Topatina li
weka e ona. monsi Tina kin li tawa insa pi ijo Monsutakajetesakuwo. ijo
Monsutakajetesakuwo li tan kulupu wuwojiti la wawa jaki pi kalama Ti li
nasa ike ala e sijelo ona. pini la ijo Monsutakajetesakutinawo li moku e
sijelo Topa li kama ijo Monsutakajetesakutinatopawo.
soweli Kilu li lukin e ni li pilin ike. ona li sona e ni: soweli Ku Topa
Tina li kama anpa lon utala tan musi pi kala jaki. soweli Kilu li wile
musi taso, li wile ike lili, li wile ala ike suli tawa soweli sama ona.
ona li toki insa lon tenpo suli. nasin seme la ale li ken kama pona sin?
nasin seme la tenpo monsuta ni li ken kama pini?
n…
ken la…
nasin nasa wan li kama lon insa pi soweli Kilu. ona li sona ala e ni:
nasin ni li pona ala pona. taso ona li awen alasa e nasin la, nasin ante
li kama ala. nasin nasa taso li ken kama e pona. ona o kepeken nasin ni.
weka la soweli Kilu li ken kute e ijo Monsutakajetesakutinatopawo, e
kalama pakala ona, e mu pi pilin monsuta. soweli Kilu li tawa ni.
ona li kama lon poka pi ijo Monsutakajetesakutinatopawo la ona li awen.
ijo Monsutakajetesakutinatopawo li lukin e soweli Kilu. soweli Kilu li
lukin e ona kin.
sijelo suli suli pi ijo Monsutakajetesakutinatopawo li tawa soweli Kilu.
ona Kilu li awen li tawa ala.
ijo Monsutakajetesakutinatopawo li tawa wawa li open suli e uta ona. ni
la soweli Kilu li tawa. taso ona li tawa weka ala. ona li tawa insa uta
a.
ijo Monsutakajetesakutinatopawo li moku e ona li kama ijo
Monsutakajetesakutinatopakiluwo.
insa monsuta
insa pi ijo Monsutakajetesakutinatopakiluwo la ale li pimeja. soweli
Kilu li ken ala lukin e ijo. taso insa pi ijo
Monsutakajetesakutinatopakiluwo li sama tomo suli a tawa kute. soweli
Kilu li tawa insa pi tomo ni. kon jaki pi sijelo moli li lon ale. soweli
Kilu li ken pilin e sijelo moli mute mute a lon anpa noka. nena mute pi
sijelo moli mute li lon. telo ko li lon anpa nena li pana e kon jaki
wawa. ko ni li awen lon noka soweli, lon linja sijelo, li jaki pilin.
taso soweli Kilu li awen tawa li pilin e sijelo moli anpa. sijelo sin li
awen kama tan sewi li kama anpa wawa li pana e kalama telo jaki. ijo
Monsutakajetesakutinatopakiluwo li awen moku e ijo ale a.
soweli Kilu li alasa lon tenpo suli la ona li kama pilin e selo pi akesi
suli lon anpa ona. ona li pilin pona e sijelo akesi ni li kama sona e
ni: sijelo ni li akesi Jetesa.
soweli Kilu li uta e sijelo Jetesa li kipisi e ona kepeken kiwen uta li
moku. sijelo ona li wile weka e moku jaki ni tan uta, taso soweli Kilu
li lawa e sijelo ona li awen moku. ona li moku li moku la ona li kama
pilin e wawa sin lili lon insa sijelo. pona a! soweli Kilu li kama
soweli Kijelu.
sijelo akesi ni li suli li wile e tenpo moku suli a. taso soweli Kijelu
li moku li awen moku li kama soweli Kijetelu li kama soweli Kijetesalu.
tenpo ni la soweli Kijetesalu li jo e sijelo wawa sama akesi Jetesa.
kepeken wawa sin la ona li tawa e sijelo tan nena li alasa lon anpa
nena. ona li alasa lon tenpo suli lon insa pi ijo
Monsutakakutinatopakijetesaluwo. poka ale la ona li awen kute e kalama
jaki pi kama anpa sijelo.
ni la ona li kama pilin e ijo nasa lon anpa. ni li sijelo moli ala a.
ona li seme? soweli Kijetesalu li pilin pona e ijo nasa ni la… a! ona li
kili anu seme? sijelo pi kili ni li sama kili wawa pi kasi suli sewi.
wawa a!
soweli Kijetesalu li moku e kili li kama pilin e wawa suli a lon insa
ona. pilin ni li sama ala tenpo moku pi kili Ki pi kili Lu li wawa suli
mute a. wawa li tawa tan insa tawa ale sijelo li pana e pilin seli pona.
soweli Kijetesalu li kama jo e wawa sewi suli pi kili N li kama soweli
Kijetesanlu. sijelo en sona ona li kama wawa suli.
ni la ijo sin li kama. soweli Kijetesanlu li kute e ijo nasa a. ona li
ken ala kute pona e kalama sin tan ni: insa pi ijo
Mosutakakutinatopakijetesanluwo la kalama wawa mute li lon. taso ona li
alasa e tan pi kalama sin.
ona li kama lon poka pi tan kalama la ona li ken kute e ni: kalama sin
li nimi Topa. ona li awen alasa e tan kalama li kama jo e sijelo Topa.
ni li sijelo pi soweli Ku Topa Tina a. soweli Kijetesanlu li kama sona e
ni: ijo li moku e kili N la ona li ken kute e nimi ijo. ni li nasa mute,
taso ni li pona mute kin tawa soweli Kijetesanlu.
poka la ona li kute e nimi Tina kin. ona li alasa e monsi Tina li kama
jo e ona. soweli Kijetesanlu li jo e sijelo Topa e monsi Tina li wan e
ona li pali e sijelo Topatina. taso sijelo ni li jo ala e lawa. soweli
Kijetesanlu o kama jo e lawa Ku.
ona li tawa mute lon insa pi ijo Mosutakakutopatinakijetesanluwo li
alasa e nimi Ku. ni la ona li kute lili e kalama nimi lili lon anpa
nena. ona li weka e nena li kama jo e lawa lon ni. ona li tawa sijelo
Topatina li pana e lawa.
soweli Kijetesanlu li kepeken wawa sona ona li kepeken wawa sewi pi kili
N li pana sin e kon tawa sijelo moli, li weka e moli tan ona. sijelo li
moku e kon li kama tawa. soweli Kijetesanlu li toki pi pilin pona:
“soweli pona o! mi kama sin e sina a!”
taso soweli ni li pilin nasa a. ijo li ante. ona li pilin e lawa ona la
– “a! seme!? sinpin lawa mi la uta waso li lon a! lawa mi li lawa soweli
ala li lawa waso!”
soweli Kijetesanlu li pilin pona e lawa ona li kama sona. “aaa, mi
pakala. ni li lawa pi waso Su a. nimi Su en nimi Ku li sama mute tawa
kute. mi wile pali e soweli Kutopa—… nn… e soweli Kutopatina, taso mi
pali e soweli Sutopatina. a a a!”
soweli Kijetesanlu li mu musi, taso soweli Sutopatina li pilin musi ala.
pilin pi wile utala li kama lon ona. taso wile sona ona li wawa li anpa
e wile utala. ona li toki: “mi lon seme?”
soweli Kijetesanlu li toki: “mi lon insa pi ijo
Motakakusutopatinakijetesanluwo. ona li moku e sina e mi.”
soweli Sutopatina li toki: “ike a! mi awen lon insa ona lon tenpo kama
ale anu seme?”
soweli Kijetesanlu li toki: “nnn, ken la mi sona e nasin pi kama weka.
taso sina o toki ala. mi o kute pona.”
soweli Kijetesanlu li alasa li kute pona e kalama nimi. ona li kama jo e
pipi Ta li moku e ona li kama soweli Kijetesantalu. ona li alasa e
kalama nimi ante li kama jo e kipisi Ka. ni li tan mama pi kulupu kala.
soweli Kijetesantalu li moku e ni kin li kama soweli Kijetesantakalu.
soweli Kijetesantakalu li awen alasa la “a! lawa sina li lon.” ona li
pana e lawa Ku tawa soweli Sutopatina li toki: “mi wile ala moku e lawa
sina. sina o moku e ona a.”
soweli Sutopatina li awen lili li pilin jaki lili. taso ona li moku e
lawa Ku li kama soweli Sutopatikuna.
soweli Kijetesantakalu li toki: “pona. pilin mi la mi kama jo e wawa ale
lon insa ni. mi tu li ken tawa weka.”
soweli Sutopatina li toki: “pona a! taso, sina wile weka tan ijo
Mosutopatikunakijetesantakaluwo kepeken nasin seme?”
soweli Kijetesantakalu li tawa selo pi tomo insa li pilin e ona. “nnn…
a!” ona li toki pi pilin musi: “mi ken ala ken kepeken uta kiwen sina?”
“n… seme…?”
soweli Kijetesantakalu li toki ala li kama jo e soweli Sutopatikuna. ona
li kepeken soweli Sutopatikuna sama ilo utala li utala e selo kepeken
wawa ale ona. ona li utala sin li utala sin. ijo
Mosutopatikunakijetesantakaluwo li mu wawa pi pilin ike. tenpo sama la
soweli Sutopatikuna li mu wawa e “AAAAAA” taso. soweli Kijetesantakalu
li awen utala la ona li kipisi e selo kepeken uta waso pi soweli
Sutopatikuna li open e lupa.
soweli Kijetesantakalu en soweli Sutopatikuna li kama weka tan insa pi
ijo Mosutopatikunakijetesantakaluwo la ijo suli wawa
Mosutopatikunakijetesantakaluwo li kama ijo lili Mowo. ijo Mowo li
monsuta ala li wawa lili taso. tenpo ni la ona li ken ala ike wawa lon
ma ale.
soweli Kijetesantakalu li kama pona mute tawa ijo ale tan ni: ona li
anpa e ijo Mowo. kulupu soweli li kama wawa nanpa wan lon kulupu ale li
kama lawa e ma. kulupu akesi li wawa mute ala. akesi mute li awen lon
insa telo lon anpa kiwen.
soweli ante li lukin e lawa waso pi soweli Sutopatikuna li kute e kalama
nasa Ti ona la ona li wile ala e ni: soweli Sutopatikuna li lawa e
kulupu soweli. taso ni li ike ala tawa soweli Sutopatikuna. tenpo ni la
ona li wile ala lawa e soweli e ma. ona li pilin pona lon insa telo, lon
weka pi musi nasa kijetesantakalu.
kepeken tenpo esun wan la, jan li pini e pali ona lon tomo lawa pi lipu ken.
ona li weka e sona ale pi tenpo ike tan ma.
taso, pakala wan li lon:
jan moli li awen sona.
kulupu lipu li pana e jan lawa tawa sewi.
ona li toki tawa kon sewi sewi:
“o sitelen e nimi sina lon anpa pi lipu ni, la mi ken weka e sona pi jan moli.”
jan lawa li pana e lipu ken tawa kon sewi sewi.
taso, kon li sitelen ala.
ona li lukin ike taso e lipu.
jan lawa la “o sitelen.”
kon sewi sewi li pana e kon pi pilin ike.
“mi ken ala. mi sona ala e nimi mi.”
tan pakala ni la, jan moli sin ale li kama sona e tenpo pi mun kalama pi sike suno nanpa 2015.
~ lipu tenpo pi ma sewi, kipisi nanpa 7865.
toki tan kon soweli pi kama loje
majuna - ijo li majuna la ona li sin ala. tenpo suli la ona li lon.
sutopatikuna - sutopatikuna li soweli telo pi ma Oselija. ona li mama e soweli lili kepeken sike walo. uta ona li suli li lipu sama waso telo. monsi ona li lipu lipu, sama soweli pi moku kiwen kasi.
ante: sina ken ante e pali tan lipu ni tawa wile sina. sina ken esun e pali pi lipu ni e pali sin sina tawa mani anu ijo ante.
taso:
tan: sina pana/esun/ante e pali tan lipu ni, la sina o pana e nimi pi mama pali. sina ante e ijo lon pali, la o toki e ante sina. ni li lon ala la o toki ala e ni: “mama pali li wile e kepeken mi.”
pana sama: sina ante e pali tan lipu ni, la pali sin sina o kepeken lawa sama ni.
lawa sin ala: sina ken ala pana e lawa kepeken sin. sina ken ala kepeken ilo tawa ni: jan ante li ken ala kepeken pali lon lawa kepeken ni.
kulupu Creative Commons li ken ala e ante toki ni. ni li toki lili taso. sina wile sona e lawa ale, la o lukin e lawa suli lon ni:
